Bu başlığı okuyunca, bir çoğunuz adli tatilde dava ve iş mi olur diyeceksiniz. Ama Kanunlarımıza göre, hem hukuk hem ceza alanında, kanunda belirtilen işler adli tatilde de görülür. Sıklıkla müvekkillerimden şunu duymaktayım. Adli tatilde işlem yapılabilir mi? Adli tatilde soruşturma yapılabilir mi ? Adli tatilde ceza davası açılabilir mi?
Adli tatilde bakılabilecek davaları tek tek yazdığımda, bakılmayan ne kaldı diye, kafanızda bir soru işareti belirebilir. Öncelikle adli tatil hangi tarihte başlar hangi tarihte biter ve yeni adli yıl açılışı hangi gün olur ona bir göz atalım.
Adli Tatil Süresi Hukuk Muhakemeleri Madde 102 de “Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.” diye belirtilmiştir.
Şimdi de Hukuk Muhakemeleri kanunu Madde 103’e göre adli tatilde hangi davalar ve işler görülür aşağıda sıralayalım.
a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
d)Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
ğ) Çekişmesiz yargı işleri.
h)Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.
(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.
(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri de yapılır.
(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.
Tabi sadece Hukuk davalarında değil Ceza davalarında da adli tatilde yapılacak işler vardır.
Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 331’e göre –
(1) Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.
(2) Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
(3) Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.
(4) Adli tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.
Yukarıda ki Maddelerden de anlayacağınız üzere soruşturma ile ilgili ifade almalar, tutuklu işler, suçüstü halleri adli tatil süresince görülür.
Aynı şekilde İdare, Bölge idare ve Vergi Mahkemeleri için İdari Yargılama Usul kanunu da çalışmaya ara verme başlığı altında düzenlemiştir. Yani yargının üç ayrı dalı bu konuda düzenleme yapmıştır
İdari yargılama Usulü Kanunu Madde 61
1)Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler. Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar.Bu mahkemeler, 62 nci maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devam ederler.*1*
2.Çalışmaya ara verme süresi içinde; bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, birden fazla idari yargı mercii olan yerlerde idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hâkimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur.
Bölge idare mahkemeleri için ise bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, tüm daire başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeterli sayıda nöbetçi daire kurulur.
3. Çalışmaya ara vermeden yararlanamayanlar ve nöbetçi kalanların yıllık izin hakları saklıdır.
İdare davalarında da adli tatilde nöbetçi mahkemelerin kurulduğunu ve görev yaptığını kanundan anlamaktayız.
Bütün bu anlatımlardan aslında bir çok işin adli tatilde görülebileceğini anlamaktayız.
Avukat Aysel ABA KESİCİ 